اصول اخلاقی مشاوره از نگاه اندیشمندان 'دیدگاه علمی' - وبلاگ دانشجویان رشته راهنمایی و مشاوره دانشگاه رازی

وبلاگ دانشجویان رشته راهنمایی و مشاوره دانشگاه رازی

اصول اخلاقی مشاوره از نگاه اندیشمندان 'دیدگاه علمی'

اندیشمندان در میان اصولی که برای "مشاوره" بر شمرده‌اند، به اصول اخلاقی و ارزشها نیز توجّه داشته و برخی از آنها را ذکر کرده‌اند. اینها اندیشه‌های انسانهای آزاده و متعهدی بوده که در قبال انسانیت و جامعة انسانی احساس مسئولیت کرده‌اند که در ذیل به برخی از اصول اخلاقی در فرایند مشاوره اشاره می‌گردد :

‌ 1ـ‌ باید "مراجع" را به عنوان یک فرد انسانی پذیرفت و با او رفتاری صمیمانه داشت و حقوق انسانی او را محترم شمرد. (1)

‌ 2ـ‌ باید "مراجع" در تصمیم‌گیری و قبول مسئولیت آزاد باشد. همچنین در اختتام مشاوره همانند مشاور کاملاً مختار باشد. مشاور نیز باید از آنچه منجر به تحمیل عقیده‌اش به مراجع می‌گردد، خودداری کند و الاّ مشاوره به مرحلة پند و اندرز تنزّل پیدا می‌کند. (2)

3-تعصّب و غرور، خلاف آزادی هستند و اگر مشاور دچار غرور، تکبر یا تعصّب باشد در صدد است عقیده‌اش را به دیگران تحمیل کند .

‌ـ‌ مشاور باید صلاحیت علمی لازم را داشته باشد و اصول و فنون مشاوره را بداند و گرنه در فرآیند مشاوره دچار مشکل خواهد شد و در واقع به مراجع خود یک نوع خیانت کرده است

4ـ‌ صرف نظر از اینکه "مراجع" کیست یا رفتارش چگونه است، برای کمک و مشاوره آمده است؛ بنابراین او را با هر عقیده و ارزش، مذهب، طبقه اجتماعی، سن و سواد باید پذیرفت؛ چرا که مشاوره یک جریان مستمر یاری‌رسانی است و مراجع به عنوان یک انسان باید تکریم شود.(3)

5-مشاور باید خود را در قبال "مُراجع" مسئول دانسته و بداند که مشکل او در اجتماع نیز اثرگذار است. و به این نکته توجه داشته باشد که مشاوره "دانش‌اندوزی" یا "دانش‌آموزی" نیست

بنابراین اگر قادر به حل مشکل نبود باید فرد را به متخصص ارجاع دهد. (4)

‌ 6ـ‌ زمانی که "مُراجع" هنوز به کمک نیازمند است، نباید او را رها کرد و جلسه مشاوره را ختم کرد

7ـ‌ مشاور باید نیازهای اساسی مراجع را به او بشناساند و معرفی کند. تا بدین وسیله نگرانیهای مراجع کشف و برای آنها راه حل در نظر گرفته شود (5)

8ـ‌ مشاور باید حافظ اسرار مُراجع باشد و از آنها سوء استفاده نکند.(6) البته این مطلق نیست، بلکه در مواردی رازداری اخلاقی است و در مواردی خیر. مثلاً هنگام شرکت در برنامه‌های آموزشی ـ تربیتی کنفرانسها و سمینارها، مواردی که قانون افشای اطلاعات را مقرر می‌سازد و... اینها از مواردی است که رازداری مطلوب نیست، همچنین در مواقعی نظیر نگهداری اطلاعات برای سوابق و تشکیل پرونده جایی که فرد محتاج حمایت مشاور است. (7)

‌ 9ـ‌ مشاور باید نقش خود را به درستی و آشکارا برای مراجعان و مؤسسه‌ای که در آن کار می‌کند، بیان نماید تا مجبور نباشد انتظارات مؤسسه را بر اهداف فردی مراجع ترجیح دهد و در این راستا از روابط بدون ضوابط بپرهیزد. (8) انجمن روان‌شناسان آمریکایی ضوابط اخلاقی خاصی برای مشاوران در نظر گرفته‌اند که در حیطة اخلاق حرفه‌ای جا می‌گیرد. ضوابط اخلاقی انجمن آمریکایی مشاوره و پیشرفت از این قرار است: (9)

الف) مشاور باید نسبت به مُراجع صداقت داشته باشد.

ب) در تمامی زمانها به "انسان" احترام بگذارد و مورد حمایت قرار دهد.

ج) رفتار او مغایر با انتظاراتی که ایجاد کرده، نباشد مثلاً حسّ رازداری را در مراجع ایجاد کرده اما خودش رازدار نباشد.

د) رازداری مشاور موجب جلب مراجعان و عدم رازداری موجب عدم اعتماد مراجعان خواهد بود، لذا مشاور باید رازدار باشد.

10ـ‌ مشاور باید کسب منش صحیح را سرلوحة کار خود قرار دهد و سختکوش و پر تلاش باشد و صداقت را فراموش نکند. (10)

11ـ سوء استفاده جنسی حتّی با توافق کامل طرفین غیراخلاقی است و اثر مخرب روی مراجع دارد (11)

منابع در ادامه مطلب

1ـ نیک زاد ـ مهرآرا، زمینه راهنمایی و مشاوره در تعلیم و تربیت، ص 192ـ‌ جورج، کریستیانی، روانشناسی مشاوره، ص 405

12-ـ همان، ‌ص 19 2.

ـ‌ گلدارد، مفاهیم بنیادی و مباحث تخصصی در مشاوره، ترجمه دکتر سیمین حسینیان، ص 205 3.

4ـ همان، ص 196ـ 205 .

5ـ هوارد، چالش‌هایی با مشاوره و روان‌درمانی، ص 123.